Nieuw bestuurslid van coöperatie Wieringermeer

Jos Heermans: Akkerrand oogsten en vermarkten

Jos Heermans is boomverzorger, heeft een akkerbouwbedrijf in Middemeer en maakt deel uit van het Regieteam. Naast het werk voor CAV Agrotheek, is hij ook bestuurlijk actief voor Cosun als kringvoorzitter. Jos houdt ervan om onderzoek te doen. De laatste jaren houdt hij zich bezig met de bestrijding van bladluizen door het gebruik van de plant bijvoet in akkerranden. Vorig jaar heeft hij meegedaan met het project 'Boer en Business in Balans'van Provincie Noord-Holland.

Jos: “De laatste jaren heb ik helemaal geen insecticiden meer gebruikt in mijn consumptieaardappelen, bieten en graan. Vroeger werd er bij het vinden van de eerste luis direct gespoten, nu tel ik het aantal en denk ook: ‘Laat de eerste luis maar komen, dan kan het lieveheersbeestje de bladluizen voor mij bijhouden.’ Natuurlijk moet je altijd chemische middelen achter de hand blijven houden. Ik ben jarenlang lid van Veldleeuwerik geweest. Het is erg jammer, dat dit ter ziele is gegaan. Het was een interessant platform, waarin mensen van verschillende pluimage allerlei dingen uitprobeerden, van mechanisatie tot grondbewerking. Ik houd mijn ogen en oren graag open om de nieuwste ontwikkelingen te volgen, lees vakliteratuur en bezoek graag demo-bijeenkomsten en studiedagen.”

Boer en Business in Balans

“Via Veldleeuwerik ben ik in contact gekomen met een project van provincie Noord-Holland en heb vorig jaar meegedaan aan de 3-daagse Hackaton ‘Boer en Business in Balans’. In 8 groepen werden er voor 8 vraagstukken rondom natuurinclusieve landbouw naar oplossingen gezocht. Voor mijn groep had ik de vraag, hoe ik een akkerrand zo efficiënt mogelijk in kan richten. Ik heb nu 5 jaar een akkerrand en was een van de eersten die daar mee begon. Bloemen zijn leuk om te zien als je langsfietst, maar het gaat mij vooral om de waardevolle insecten die mijn bladluizen opeten. Hoe en met welk mengsel zaai ik het op de beste manier in, hoe beheer ik het, hoe maai ik dat en in welke frequentie. Na de presentatie van onze casus zijn wij met het team oplossingen gaan bedenken. We hebben natuurlijk ook even bij mij thuis gekeken. In elk team zaten studenten, boeren en deskundigen van natuurvereniging Waterland en Dijken en de provincie. In mijn team zat ook Claudia Kulling van Servaplant. Zij houdt zich al heel lang bezig met bijvoet, ofwel artemisia. Het is een bankerplant, die vroeg in het seizoen bladluizen aantrekt waardoor je ook vroeg in het seizoen luis etende insecten hebt. De teamleden hebben een pitch gehouden voor de jury met het probleem en een mogelijke, maar vooral praktische oplossing. Binnen onze groep is er gekeken naar de kosten van het telen en mogelijkheden voor het verkrijgen van subsidies. Mijn team en ik hebben daarmee de 1e prijs gewonnen.”

Niets kan eeuwig op subsidie drijven

“Als winnaar konden we door naar GO!-NH, een programma van Provincie Noord-Holland dat startups faciliteert, zodat zij innovatieve ideeën kunnen omzetten in een businessmodel. Na deelname aan GO!-NH mochten wij opnieuw door. Omdat Claudia Kulling ook een commercieel belang heeft voor de verkoop van zadenmengsels is zij daarmee verder gegaan en heeft afgelopen januari in de Beurs van Berlage een presentatie gehouden op duurzaamheidsfestival NE 20. Zelf had ik meer een kennisvraag. Eigenlijk is de doorsteek van mijn verhaal, dat je de bloemenrand zou moeten kunnen oogsten. Het zijn allemaal kruiden, die je ook kunt gebruiken voor gezondheidsproducten of veevoer. Natuurlijk wil je een stuk rand behouden, maar gefaseerd oogsten zou mogelijkheden geven. Onze stelling voor het onderzoek was, dat niets eeuwig op subsidie kan drijven. Er moet een verdienmodel achter zitten. De conclusie kan dan zijn dat je onderzoekt welke kruiden er precies ingezaaid moeten worden die bijvoorbeeld aan paardenvoer toegevoegd kunnen worden. Je zou het product kunnen hooien, laten verwerken door de grasdrogerij, of laten extraheren. Er zijn ook aanwijzingen, dat je door het voeren van kruiden, gebruik van antibiotica bij melkvee kan terugdringen. Dat moet allemaal onderzocht worden.”

Onderzoek kost tijd en geld

“Maar fundamenteel onderzoek is tegenwoordig lastig, daar gaat veel tijd en geld in zitten. Door alle Corona-perikelen ligt alles nu stil en verliezen we gewoon een jaar. Ik heb een strook land achter het asfalt bij de windmolens, waar ik nu zelf ga experimenteren met een bijenmengsel en een insectenmengsel. Dat doe ik liever niet in een perceel. Ik wil zelf de vrijheid hebben om te onderzoeken hoe je de rand meerjarig kunt gebruiken, in plaats van eenjarig. Binnen Veldleeuwerik was er een broedplaats voor dit soort ideeën. De Provincie wilde wel een studiegroep maken en daar een klein budget voor geven, maar door Corona gebeurt er nu niets. Als we door bloemenranden bladluis onder controle kunnen houden, scheelt dat in het gebruik van insecticiden.”

Akkerrand vermarkten

“Het zou het mooist zijn, als de uitkomsten van mijn onderzoek over het zaaien, beheer en onderhoud uiteindelijk weer door de natuurverenigingen worden overgenomen. Maar ook om daarna te kijken hoe je de kruiden het beste kunt oogsten en vermarkten, zodat je geen subsidies nodig hebt. Het is belangrijk, dat je je eigen broek kunt ophouden. Prijzen van producten moeten door de markt worden betaald. Met subsidies blijf je speelbal en fungeer je als politiek wisselgeld. Misschien ligt er in de toekomst voor CAV Agrotheek een rol om naast een graanproefveld, een bloemenrandproefveld te maken. Voor een bedrijf als CAV Agrotheek, dat innovatief naar de toekomst wil kijken, ligt daar een kans. Want vanwege de insectenbestrijding, zullen naar mijn idee de akkerranden echt wel een blijver zijn.”